Buurtlezingen

Vrijdagavond 5 oktober 2012

Een eigen kijk op het leven

door Bas van den Berg

Om 20.30 uur, Willem Barentszstraat 85

Hoe leer je kinderen in de basisschoolleeftijd om zelfstandig en samen een eigen kijk op het leven te ontwikkelen? En vooral ook: hoe leer je kinderen daar zelf en samen goed over te praten, te denken en die gedachten vervolgens in woord en beeld te uiten? Dat houdt Bas van den Berg al jaren bezig. In zijn proefschrift, dat over een klein jaar klaar is, onderzoekt hij de vraag of kinderen ook zelf betekenis kunnen geven aan religieuze verhalen als je hun verbeeldingskracht prikkelt.

Bas is als onderzoeker (lector) aan de Marnix Academie (pabo) verbonden.

●

Vrijdagavond 2 november 2012

Wat iedereen moet weten over voedsel door Bert van Ruitenbeek

Om 20.30 uur, Buys Ballotstraat 17

Feiten en fictie over beschikbaarheid, diversiteit en gezondheid van ons voedsel. Hoe kunnen we de groeiende wereldbevolking blijven voeden? Wat gaat het voor onze landbouw en voor ons voedingspatroon betekenen? Hoe zit het met de genetische variatie van ons voedsel? Hoe (genetisch) divers en gezond is het aanbod op de winkelvloer. Is biologisch (dynamisch) voedsel beter voor mens en milieu? En de ongemakkelijke waarheid over waarom we steeds dikker worden. Een avond met veel informatie en volop ruimte voor discussie.

Bert is o.a. voorzitter van Stichting Zaadgoed, directeur van Stichting Demeter (keurmerk biodynamische voeding) en via zijn eigen bedrijf Ecominds organisator van debatreeksen in de Rode Hoed over  de toekomst van landbouw en voeding.

●

De lezingen beginnen om 20.30 uur. Inclusief discussie duren ze ruim een uur. Daarna schenkt het Buurtcomité Nova Zembla een borrel. Opgave voor bovengenoemde lezingen bij: willemroos@kpnmail.nl. Als je nog niet op de Nova Zembla-verzendlijst staat, geef je mailadres dan even door op info@novazemblabla.nl     Buurtlezingen najaar 2011- voorjaar 2012 Vrijdagavond 4 november 2011 Geen lezing (maar een workshop) door Hugo de Haas van Dorsser, Willem Barentszstraat 52 Wat is er mooier dan een lezing? Geen lezing! Daarom houdt Hugo de Haas van Dorsser geen lezing maar een workshop. Hij vertelt het een en ander over zijn communicatiebureau ‘De kunst van het weglaten’. Daarna gaat iedereen zelf aan de slag om te ontdekken hoe boeiend het is om dingen weg te laten en hoeveel dat oplevert. Voor deze bijzondere avond geldt een maximum aantal van 20 aanmeldingen.   Vrijdagavond 25 november 2011 De eetbare stad: stadslandbouw in de Zeeheldenbuurt door Marijke Orthel en Henri van der Vegt, Willem Barentszstraat 42 Sinds kort is het fenomeen ‘stadslandbouw’ in Nederland in opkomst. Stadslandbouw is de productie van groente en fruit in moestuinen, parken en achtertuintjes in en rond de stad voor consumptie door bewoners. Stadslandbouw kan bestaan uit bijvoorbeeld eetbaar groen in de stad, plukfruit in parken en bij scholen, tuinen aanleggen op braakliggende grond, stadsinwoners in contact brengen met boeren etc. Marijke Orthel en Henri van der Vegt van de Stichting Stadslandbouw Utrecht vertellen over de achtergronden van stadslandbouw als uiting van nieuwe stedelijkheid en laten aansprekende voorbeelden zien hoe je als buurt initiatieven rond stadslandbouw kunt opzetten – van klein fruit op vergeten plekken in de directe omgeving, een moestuintje langs het spoor tot zelfoogsttuinen in de stadsrand. Elders maakten buurtgroepen van een stenen plein een buurttuin en ondernemers zagen kansen om lokale producten en diensten aan bewoners aan te bieden. Ook bij ons in de Zeeheldenbuurt? Vrijdagavond 13 januari 2012, De Voorveldse Polder, door de Stichting Voorveldse Polder Vrijdagavond 2 maart 2012, Kunst retour: over teruggave van koloniale kunstschatten en van recent gestolen kunst, door Jos van Beurden. Vrijdagavond 20 april 2012, Zeven redenen om elk jaar naar Italië te gaan, door Bart Schoenmaker. Uitgebreide informatie over de voorjaarslezingen volgt. Alle lezingen beginnen om 20.30 uur. Inclusief discussie duren ze ruim een uur. Daarna schenkt het Buurtcomité Nova embla een borrel. De toegang is gratis. Opgave voor de lezingen bij: willemroos@kpnmail.nl   Buurtlezingen najaar 2010-voorjaar 2011 Vrijdagavond 12 november 2010 Het strijkkwartet door Eva Weidema en Peter Schouten Om 20.30 uur, Buys Ballotstraat 1 Heb je altijd meer willen weten over strijkkwartetten? Hoe is het genre ontstaan? Welke componisten hebben hier aan bijgedragen? Hoe is deze muziek veranderd in de loop der tijd? Wat zijn mooie en/of bijzondere kwartetten? Deze introductie helpt je de wereld van het strijkkwartet te verkennen of, als je al fan bent van dit veelzijdige genre, kom je misschien wel muziek tegen die je tot nu toe nog niet hebt ontdekt. Het wordt in ieder geval een avond waarin veel mooie muziek aan bod komt! Vrijdagavond 14 januari 2011 Miniatuurboekjes, van Lees- tot Verzamelobject door Georges Toneman Om 20.30 uur, Willem Barentszstraat 41 De vroeg-renaissance zag de gracieuze geboorte van het eerste folioboek (bijbel van Gutenberg 1456) en het eerste miniatuurboekje (Officium Beatae Mariae Virginis, 1486). De eerste is nooit gegroeid, want hij was al folio-groot en de tweede evenmin, want hij bleef gewoon klein. Waarom bleef men toch miniatuurboekjes drukken? Alleen een paar bevoorrechten hebben wel eens een miniatuurboekje gezien en weten waarom zij gefascineerd zijn. Nog niet gefascineerd? Voortleven in de hel van de onwetendheid? Treed dan binnen in de hemel van “in der Beschränkung zeigt sich der Meister”. Vrijdagavond 11 maart De lange geschiedenis van de buurt door Bettina van Santen om 20.30 uur, Willem Barentszstraat 27 Als rond 1900 de Buys Ballotstraat, Willem Barentszstraat e.o. net zijn opgeleverd, is er toch al veel geschiedenis aan de plek voorbij getrokken. De oostkant van de stad kent al vroeg bewoning en de Biltstraat behoort tot de oudste bestrate wegen van ons land. Er valt dan ook veel te vertellen over dit deel van Utrecht: van middeleeuwse Hessenwagens tot een 19e-eeuws stationnetje, van oude buitenplaatsen tot huizen met uiteenlopende architectuurstijlen van 1900 tot 1960, maar ook over dienstboden en gemobiliseerde soldaten, van Berekuil tot busbaan. Bettina van Santen is adviseur Architectuurhistorie Stedenbouw & Monumenten bij de gemeente Utrecht. Ze is redactielid van Oud Utrecht en mede-auteur van het boekje Noordoost (2008) in de serie De Utrechtse wijken. De avondlezingen beginnen om 20.30 uur. Inclusief discussie duren ze ruim een uur. Daarna schenkt het Buurtcomité Nova Zembla een borrel. De toegang is gratis. Graag opgeven: info@novazemblabla.nl Buurtlezingenprogramma voorjaar 2010 Vrijdagavond 26 maart Wat is gezondheid? door Age Smilde Om 20.30 uur, Willem Barentszstraat 63 Wat is gezondheid? Kun je dat meten? Zo ja, hoe dan en hoe zie je dat terug in de metingen? De moderne meettechnologie in de levenswetenschappen staat toe dat we ontzettend veel kunnen meten aan de mens, maar deze metingen zijn zodanig gecompliceerd geworden dat we geen overzichten meer kunnen maken in simpele tabellen. Er zijn wiskundige methoden nodig om de belangrijke informatie uit al die data te vissen. Age zal dat illustreren aan de hand van voorbeelden (zonder allerlei formules). Mogelijk kunnen we zelfs iets zeggen over ziekte en gezondheid. Vrijdagavond 23 april Ontwikkelingssamenwerking door Fons van der Velden Om 20.30 uur, Buys Ballotstraat 55 De hedendaagse ontwikkelingssamenwerking is erg in discussie. Er is veel debat over uitgangspunten, beleid en de vraag ‘helpt hulp’? In onze wijk is een aantal buurtbewoners actief op het terrein van ontwikkelingssamenwerking. Fons van der Velden en enkele andere buurtbewoners zullen deze avond een gesprek over deze problematiek inleiden. Er wordt aandacht geschonken aan innovatieve activiteiten en er is volop ruimte voor het stellen van vragen en onderlinge gedachtewisseling. Vrijdagavond 28 mei Hechting door Willem Roos Om 20.30 uur, Willem Barentszstraat 58 Jonge kinderen hebben de neiging zich te hechten, maar onder invloed van verwaarlozing of onveiligheid kan dez]e hechting verstoord raken. Dat heeft grote invloed op het functioneren in het latere leven: op de ontwikkeling van zelfbewustzijn en zelfvertrouwen, omgaan met emoties, leggen en onderhouden van kontakten, en het vermogen zich de innerlijke wereld van zichzelf en van anderen voor te stellen (mentaliseren). Aan de hand van filmpjes zullen we dat illustreren. De avondlezingen beginnen om 20.30 uur. Toegang is gratis. Inclusief discussie duren de lezingen ruim een uur. Daarna schenkt het Buurtcomité Nova Zembla een borrel. Opgeven via info@novazemblabla.nl Lezingen uit de vorige cyclus Constant. In het atelier Op zondag 1 maart verzamelden zich 17 buurtbewoners in het Stedelijk Museum Schiedam voor de rondleiding van Trudy van der Horst over de tentoonstelling Constant. In het atelier. De tentoonstelling begon met een vroeg stilleven en liep door tot zijn allerlaatste werk. Bij elk werk vertelde Trudy een verhaal. Soms persoonlijk, soms iets over de achtergrond, de geschiedenis, of de manier van schilderen en kleurgebruik. De titels van een aantal werken spraken voor zichzelf, andere hadden uitleg nodig, zoals: ‘Femme qui a blessé un oiseau avec une feuille morte’ en: De ontmoeting tussen Ubu en Justine. Constant maakte deel uit van verschillende bewegingen: Cobra en de Situationistische Internationale. Op een gegeven moment ging hij zich bezighouden met architectuur en gaf vorm aan de utopische stad New Babylon. Daarna ging hij eind jaren zestig weer schilderen. Hij liet zich inspireren door gebeurtenissen uit zijn eigen leven, en door wat er om hem heen gebeurde, zoals de oorlog, de eerste Spoetnik, de oorlog in Vietnam, de moord op de IKON-filmploeg in San Salvador, een zwerver in Amsterdam en Kosovo. Door wat Trudy bij deze werken vertelde wonnen ze aan betekenis en intensiteit, en gingen we als toeschouwers anders kijken. We kregen meer oog voor het colorisme en de centrale leegte. Geboeid als we waren verloren we de tijd uit het oog en moesten we stoppen omdat het bijna sluitingstijd was. Het boek Constant – De late periode is een blijvende herinnering aan deze intense ontmoeting met het werk van Constant. De rondleiding van Trudy van der Horst was de tweede in de serie voorjaarslezingen 2009. Christophorus Buys Ballot (1817-1890) Buys Ballot heeft veel betekend voor de ontwikkeling van de meteorologie, in de 19e eeuw een nog jonge wetenschap. Hij richtte het KNMI op – toen nog op het bolwerk Sonnenborgh – en was de stuwende kracht achter de Nederlandse poolexpeditie van 1882/83. Met het verhaal over Buys Ballot en deze expeditie wist Kees Dekker de aanwezigen op de buurtlezing van 6 februari bijzonder te boeien. Een doos met zo’n 800 brieven en briefkaarten uit het archief van het KNMI brachten Kees Dekker, die 35 jaar bij het KNMI gewerkt heeft, op het spoor van deze expeditie. In het kader van het Eerste Internationale Pooljaar in1882 werd een expeditie van tien man uitgerust naar Diksonhaven, aan de Karazee. Buys Ballot organiseerde een inzamelingsactie die 40.000 gulden opbracht. Er ging 16.000 kilo proviand mee, waaronder 300 kilo zuurkool, 175 liter limoensap, 980 flessen rode wijn, 640 liter jonge jenever en twaalf flessen champagne. Op 5 juli 1882 vertrok de expeditie en op 31 augustus bereikten ze met het houten schip De Varna de Karazee. Op 23 september raakten ze vast in het ijs en begon de overwintering. Ze deden ondertussen wel hun meteorologische waarnemingen, vierden verjaardagen, Sinterklaas en Oud en Nieuw. Op 24 juli 1883 zonk de Varna door ijspersing. Kees Dekker liet prachtige foto’s zien van de expeditie, waarvan Buys Ballot de organisator was. (20 februari 2009) Chloortrein reed nooit door Zeeheldenbuurt Het ‘Komité Stop de Chloortrein door Utrecht’ is in Utrecht-Oost ontstaan, maar er heeft nooit een chloortrein gereden over de Oosterspoorbaan: de spoorlijn langs de Buys Ballotstraat. Het was voor de 25 aanwezigen op de buurtlezing van Willem Ottevanger en Eelco Beukers een verrassende mededeling. Willem en Eelco hielden op 7 maart de tweede buurtlezing van dit jaar. Eelco Beukers, die een boek over het onderwerp heeft geschreven, deed aan de hand van veel beeldmateriaal uit de doeken hoe het Utrechtse verzet tegen de chloortreinen is ontstaan. In 1970 gebeurde in de Utrechtse Pelikaanstraat het eerste ongeluk met een chloortrein. Gelukkig waren de ketelwagens leeg. Mede naar aanleiding van dit ongeluk maakten overheid, NS en de voorloper van chemieconcern Akzo Nobel (dat chloor vervoerde ten behoeve van een pvc-fabriek in Rotterdam) afspraken over veiligheidsmaatregelen. Een vergelijkbaar ongeluk in Tilburg in 1978 bracht het maatschappelijk verzet tegen de chloortreinen op gang. Tussen 1978 en 1981 protesteerden Utrechtse en andere comités tegen chloorvervoer door drukbewoonde gebieden. Dat het verzet in Utrecht-Oost begon, terwijl de chloortrein over andere spoorlijnen door de stad reed, kwam doordat veel omwonenden bezwaar maakten tegen de overlast van het goederenvervoer over de Oosterspoorbaan. De bezwaarmakers vormden samen met leden van de ‘maatschappijkritische’ Muurkrant de basis van het antichloortreinactiecomité in Utrecht. Het verzet had succes. In 1993 reed de laatste chloortrein door Utrecht. In 2006 kwam een eind aan alle chloortransport door Nederland. Willem Ottevanger, die zelf aan het spoor woont, ging verder terug in de tijd. Hij vertelde over het ontstaan van spoorwegmaatschappijen in Nederland in de tweede helft van de 19e eeuw en het gevecht om het reizigersvervoer naar Utrecht. Aan die concurrentie waren het Centraal station, het Maliebaanstation en de halte Biltstraat te danken. Bij de halte Biltstraat stapten al gauw zoveel mensen in, dat er een heus station kwam. Dat bleef zo tot 1939, toen alle particuliere spoormaatschappijen in de NS werden verenigd en het station Biltstraat werd opgeheven. Pas in 1961 is het helemaal afgebroken. Willem toonde bij zijn lezing heldere overzichten en prachtige historische platen. Willem vertelde ook over de toekomst van onze spoorbaan. Die wordt steeds minder belangrijk en in de toekomst waarschijnlijk vooral nog gebruikt door toeristische treintjes van het Spoorwegmuseum. Naar verwachting rijden er eind dit jaar al aanzienlijk minder treinen. Binnenkort komen op deze website illustraties over de geschiedenis van de spoorlijn langs de Buys Ballotstraat. Het boek van Eelco over de chloortrein is bij hem verkrijgbaar, Cornelis Houtmanstraat 1. Lef en lust boven de 50 Seksualiteit boven de 50. Carrière maken boven de 50. Voor de 35 bezoekers van de buurtlezing op 15 februari ging arbeidspsychologe Louise Boelens uitgebreid in op de onderwerpen die in haar boek ‘Vrouwen van 50’ aan de orde komen. Het boek van Louise, dat vorig jaar uitkwam, is inmiddels aan zijn vierde druk toe. Louise – zelf van 1954 en bewoonster van de Willem Barentszstraat – had een optimistische boodschap voor de bezoekers, vrouwelijk en mannelijk. Er ís leven boven de 50: in de loopbaan en in bed. Maar je moet er wel iets voor doen. Dat nodigde uiteraard uit tot vragen. De lezing van Louise was de eerste in de serie voorjaarslezingen. Sofie’s Surinaamse studiereis Bijna dertig mensen, ruim de helft jongeren, waren er vrijdag 18 april op de buurtlezing van Sofie Roos over haar reis naar de Wayami indianen in Suriname. Ze werden niet teleurgesteld. De avond begon met een film: een knappe montage van alle opnames die de studenten tijdens de reis hebben gemaakt. ‘Heel sfeervol. De film maakt duidelijk wat ze daar hebben gedaan’, aldus een van de aanwezige jongeren. Daarna vertelde Sofie ruim een half uur over wat zij en haar 16 collega-studenten van de Vrije Hogeschool in Driebergen in februari in Suriname hebben gedaan. De studenten hebben er prachtige muurschilderingen gemaakt op de school, waar enkele van hen ook hebben lesgegeven. Ze hebben de kinderen liedjes en dansjes geleerd. Twee studenten hebben echt de mouwen opgestroopt om de landingsbaan te helpen verbeteren. En iedereen kon deelnemen aan een jungletocht. Het was een onvergetelijke reis voor de studenten en voor de aanwezigen een interessante en leuke avond, traditioneel afgesloten met een drankje.